Over kleine Peter en #ikkijknietweg

Veilige plek

Ik creëerde hem vaak zelf. Een veilige plek. In een hut in het bos, op mijn surfplank, op de voetbalveldjes, in mijn fantasiewereld en soms diep weggekropen onder de dekens in bed. Bij vriendjes en vriendinnetjes zat er na thuiskomst uit school een lieve moeder te wachten met een kop thee. Ik had dat thuis niet. Bij mij thuis was het vaak onveilig omdat mijn moeder het leven niet aankon. Mijn moeder lag regelmatig op bed. Depressief en angstig. Talloze keren heb ik me afgevraagd of ze nog leefde als ik terug kwam uit school en zachtjes de slaapkamerdeur opendeed. `Ik wil niet meer`, zei ze dan soms. “Neem nooit kinderen”, was een andere gevleugelde uitspraak. In de periodes waarin de wanhoop bij mijn moeder verder opliep wilde ze er echt mee stoppen. Ik was daar als kind bij en heb haar tegen moeten houden. Er vielen klappen. Ze probeerde op de snelweg uit de auto te springen. Er is een sigaret op mij uitgedrukt. Een kleine greep uit de beangstigende momenten voor mij als kind. Deze slechte periodes werden afgewisseld met periodes van relatieve rust. Mijn vader stond onmachtig tegenover de diepe wanhoop die zich van mijn moeder meester maakte en probeerde op zijn manier het gezin draaiende te houden. Een gevecht met een diepgewortelde en zware last van angst en onvermogen die zich als een soort bacterie generaties terug in de familie genesteld heeft.

Een kwetsbaar bestaan

Het was bij allerlei volwassenen uit de omgeving bekend dat het bij ons thuis mis was. Bij familie,  op school, de huisarts en andere mensen. Ik kan mij niet herinneren dat iemand aan mij als kind vroeg hoe het écht ging.  In de waan van de dag probeerden mijn ouders krampachtig een kwetsbaar bestaan overeind te houden. Een pijnlijke cyclus van vallen en opstaan met als resultaat een onveilig en vaak liefdeloos klimaat om in op te groeien. Ik heb destijds en de afgelopen jaren weinig gedeeld over de omstandigheden waarin ik opgroeide. Kinderen zijn loyaal naar ouders en klampen zich vast aan dat wat normaal lijkt. Met terugwerkende kracht is het eenvoudig om iets te vinden over wat er anders had gekund, maar de geschiedenis is niet terug te draaien.

De octopus

Een tijd terug schreef ik dit blog over mijn angsten en de octopus. Tijdens het ontrafelen van deze angsten ben ik op veel pijnlijke, weggestopte herinneringen gestuit. Herinneringen die ik in een soort overlevingsstand jarenlang heb vermeden en onderdrukt. Ik ben de afgelopen periode boos, verdrietig, opgelucht en wanhopig geweest. Tijdens therapie en op andere momenten voelde ik me regelmatig net zo bang en alleen als het kleine blonde Petertje. Het drijfzand van een onveilige jeugd wordt nu stap voor stap vervangen door een stevige basis. Het vraagt nog wat aandacht, loslaten en tijd, maar dat komt wel goed.

Honderdnegentienduizend kinderen

In mijn werk ben ik op  verschillende manieren betrokken bij de zorg voor kinderen, ouders en

allerlei volwassenen in nood. Ik kom Petertjes tegen. Soms gaat het om gesloten gezinnen waar nauwelijks contact mee te krijgen is. Op andere momenten werk ik met daklozen of verwarde personen die totaal ontredderd in het drijfzand van een onveilige achtergrond wegzakken. In Nederland komen ieder jaar 50 kinderen om door mishandeling. Er worden ongeveer 119.000 kinderen mishandeld. Schokkende cijfers die moeten dalen.

Taskforce

Het is goed dat er veel aandacht is voor kindermishandeling. Er is een 'taskforce' in het leven geroepen die als doelstelling heeft om binnen een paar jaar het aantal mishandelingen met de helft terug te brengen. Een prijzenswaardig en ambitieus streven. De taskforce en allerlei grote namen roepen met een slogan op om niet weg te kijken bij kindermishandeling. "Ik kijk niet weg", is wat mij betreft niet echt een verbindende oproep. Er spreekt een soort indirecte veroordeling uit van mensen die nu niet ingrijpen. Heel veel mensen weten niet eens waar ze moeten beginnen.  Daarnaast is er vaak meer nodig dan alleen kijken. We beschikken over fantastische kennis en betrokkenheid vanuit allerlei perspectieven die niet altijd uit de verf komt. We vergaderen nog steeds over kwetsbare gezinnen. We zien soms nog steeds af van het nemen van verantwoordelijkheid omdat er binnen organisaties en het stelsel van jeugdzorg een afrekencultuur bestaat. We hebben het nog veel over het verdelen van geld en professionele aandacht. We vermijden soms het directe gesprek met kinderen en ouders, omdat we bang zijn voor de verantwoordelijkheid die ingrijpen met zich mee kan brengen. Het is hoog tijd dat we het op wantrouwen, registratie en controle gebaseerde stelsel achter ons te laten.

Onvoorwaardelijke beschikbaarheid

Iedereen, professional of niet, zou de moeder of vader met de kop thee moeten kunnen zijn. Huisarts, voetbalcoach, wethouder, psychiater, agent, leraar, buurvrouw of koningin. Gewoon een mens met een kop thee en een luisterend oor voor kinderen én ouders in nood. Dat is vaak de eerste stap richting de beste ondersteuning. Geen uitdijende wereld van meldpunten, kijken of wegkijken, vergaderen  en protocollen, verplichte opvoedcursussen of ingewikkelde stelsels, maar volledige, gezamenlijke en onvoorwaardelijke aandacht en beschikbaarheid voor de gezinnen met kinderen waar steun en veiligheid hard nodig zijn. Laten we elkaar helpen en motiveren om er te zijn voor die 119.000 kinderen en ouders in die ontzettend moeilijke omstandigheden.